Ultraista: “Ultraista” (I Am Fortified / N.E.W.S)

4.5

 Ultraista. Op papier een supergroep. Met topproducer Nigel GODrich en drummer & longtime buddy Joey Waronker in de gelederen. Aangevuld met de geëlektrocuteerde bosnimf Laura Bettinson , die ze , afgaande op het wazige stream of consciousness-eindresultaat, toevallig tegen het lijf liepen tijdens een gegidste bospaddestoelenwandeling in de uitgestrekte wouden van het Engelse graafschap Kent. Het verhaal van het bos en de bomen.

De her en der overlappende muzikale cv’s van beide heren bestrijken een aanzienlijk uitgestrekt gebied van de recente popgeschiedenis. Zo zat Godrich aan de knoppen bij ondermeer Pavement, Air, Travis, Sir Paul McCartney, Charlotte Gainsbourg  en natuurlijk, we zouden het nog vergeten, quantité non négligable Radiohead. Waronker drukte dan weer zijn stempel op releases van Other Lives, Lisa Germano en Eels en mocht de vellen beroeren bij acts als Beck, REM, Bat Fot Lashes, Gnarls Barkley en The Smashing Pumpkins. Sinds hun samenwerking tijdens Beck’s Mutations uit 1998 hebben ze een continue aan-uit relatie gehad. Meest recent te noteren wapenfeit is hun bijdrage aan die andere, door Thom Yorke opgerichte superband Atoms for Peace, van wie we in het voorjaar van 2013 het eerste full album Amok mogen verwachten. Een meer formele alliantie tussen de 2 multi-instrumentalisten annex producers zat er onvermijdelijk aan te komen. Het sporadisch aanmodderen in de studio moest en zou plaats ruimen voor een meer doelgerichte aanpak. Op aangeven van een vriend neemt Godrich Waronker mee naar een concert van Dimbleby & Capper, het elektronische popproject van zangeres/artieste Laura Bettinson. En,lap, even later is Ultraista een feit.

Het mission statement van het project zit onlosmakelijk vervat in de herkomst van de naam. Ultraista verwijst naar Ultraismo, de Spaanse literaire kunststroming uit het begin van de 20^e eeuw, die zich toelegde op het doorbreken van alle gangbare literaire conventionele barrières. Op dezelfde manier probeert de groep zich niets aan te trekken van de regels eigen aan het traditionele (pop)songschrijverschap. Muziek is voor het trio in eerste instantie bedoeld als visuele stimulatie, waarbij een nummer herleid wordt tot zijn naakte repetititieve essentie. Als we vertrekken van deze beperkende zelfopgelegde premise dan is hun missie zonder meer geslaagd. Nemen we muzikale relevantie en opwinding als criteria dan moeten we eerder van een mislukt experiment spreken. Zo is er te weinig variatie in en tussen de nummers. De songs zijn allemaal opgebouwd rond een schijnbaar toevallig bijeengejammed centraal thema, dat minutenlang wordt aangehouden zonder al te veel spectaculaire wendingen. De groepsleden delen dezelfde voorliefde voor Afrobeat, groove-based elektronische muziek en beeldende kunst. En tijdens het productieproces luisterden ze naar kunstzinnige high-class pop à la Talking Heads en White Rabbits. Dit levert een flink potje hermetisch afgesloten elektronische kraut-pop op. Een heel album lang zijn ze vrij consistent in het optrekken van een mistig en claustrofobisch dichtgeplamuurd geluidsgordijn. Stagnerende ontwikkeling zonder verrassende wendingen of enige significante progressie.


Het titelloze debuut bevat overduidelijke verwijzingen naar het iets sterkere The Eraser”, het solo-album van opperlodderoog ThomYorke uit 2006. Na de intro van "Bad Insect" verwacht je trouwens dat hij ieder moment de studio komt binnengewandeld en een duet inzet met lady Bettinson, wiens beperkte stembereik en zeurende intonatie helemaal niet bijdragen tot de empathische inleving van de luisteraar. Er werd duidelijk veel aan het toeval en de momentane ingeving overgelaten. Over haar teksten zegt ze zelf:  I would mumble some stuff in". Dat zegt genoeg. Was Nigel niet beter op zoek gegaan naar een jong onbekend vocaal soul talent om de nummers wat meer draag- en spankracht te geven ? Een enolatip: Aluna Francis van het pop-step duo AlunaGeorge, verantwoordelijk voor de actuele buzzsingle "Your Drums, Your Love" (in de Friendly Fires-remix).

De cd laten starten met het sterkste nummer blijft verkoopsmarketingwijs natuurlijk de meest uitgekiende truuk van de foor. Inpakken en wegwezen. Maar als de argwanende muziekliefhebber beslist om de hele rit uit te zitten en bedreven de skip forward toets begint te hanteren, zal de hoofdtelefoon snel terug aan de haak van de luisterpaal hangen. Na 3 songs zakt het niveau als een geleipudding in elkaar en groeit het besef dat alle nummers aan dezelfde rigide gietvorm ontsproten zijn, waaraan de groepsleden hondstrouw en quasi maniëristisch hun distinctieve bijdrage leveren.

 Erg storend zijn de aritmische en te sterk op de voorgrond geproducete synthstoten, die met druk gesticulerend ellebogenwerk alles en iedereen opzij duwen. En dit gebeurt zowat in elk nummer. Wanneer er wat mengpaneelschuifjes naar beneden worden gehaald en Joe Waronker's ritmische inventiviteit wat meer ademruimte krijgt, wordt het genieten. Check de outro van “Bad Insect” of de aansluitende intro van "Gold Dayzz"met het opgefunkte Portishead-drumpatroon, dat even de hoogdagen van de "Headz"-compilatie van het toonaangevende Mo'Wax-label weet op te roepen. Het plagerig heen en weer gepor tussen de baslijnen en de ritmische inventiviteit van deze werelddrummer levert een intrigerend duellerend samenspel op. Percussieve details die zich als zoemende stoorzendertjes in je geoefend oor nestelen. Polyritmische gelaagdheid om de vingers van af te likken. Koptelefoonmuziek pur sang. Tot die dekselse vacuumzuigende modulerende Pierre Henry- keys de pret weer komen bederven en elke vorm van post-operatieve opwinding ter hoogte van de schaamstreek de kop indrukken. De old school trip-hop feel van "Party Line" geeft ons even de hoop er voor goed van verlost te zijn. Het raam van de muftige hotelkamer wordt opengegooid. Zicht op zee. De roestige longen worden volgezogen met frische Luft. Tot de kwelduivelinnetjes,exact op 1:01, kortgerokt door de schoolpoort komen binnenwandelen. “Strange formula” klinkt vermoeid en sleurt zich kreupel en slaapdronken naar zijn intriest einde toe. "Come on and wash it over me" zingt Bettinson in "Wash It Over. Wacht even,meissie, we zijn direkt terug. Even een emmer ijskoud water halen.'t Zal dan wel over zijn. Afsluiten doen we met "You're Out". Hoezo "WE're out"? Wie het zegt begot.

Ultraïsta is het relaas van een pijnlijk gemiste kans. Vakkundig de nek omgedraaid door de ongebreidelde geldingsdrang van spil Godrich. Met de doelman uitgeteld op de grond, er als spits toch in slagen om vanop doellijn over te trappen. Om in de voetbalbeeldspraak te blijven: het is niet omdat je een alom gerespecteerde trainer bent dat je ook een aardig potje kunt voetballen. "Van het plein en schoenen uit, vrind !"


http://www.ultraista.co.uk